Serdecznie zapraszamy na wykład Państwa Elżbiety i Andrzeja Georgów pt. „Wizerunki Matki Bożej uważane przez lud za słynące łaskami (Imago BVM gratiosa voce populi) w diecezji bielsko-żywieckiej”. Spotkanie połączone z prezentacją multimedialną odbędzie się w dniu 12 maja 2022 r. o godz. 19:00 w Czytelni Katolickiej.
Nasz kolejny wykład poświęcimy wizerunkom Matki Bożej uważanym przez lud za słynące łaskami (Imago voce populi gratiosa, Imago BVM gratiosa voce populi, Imagi Thaumaturga) w diecezji bielsko-żywieckiej, który z powodu ogłoszonego przez papieża Franciszka, w dniu planowanego wykładu, dnia modlitw o pokój w Ukrainie został przełożony na obecny termin.
Temat ten będzie przedmiotem kolejnych Zeszytów Klementyńskich, które zamierzamy opracować w najbliższych miesiącach. Rozpoczynamy od tych najsłynniejszych wizerunków znajdujących się w sanktuariach maryjnych w naszej diecezji, ale nie tylko, wiele wizerunków Maryi uważane przez lud za słynące łaskami znajduje się w kościołach nie będących sanktuariami, a nawet niektóre z nich możemy znaleźć w muzeach. W Zeszycie Klementyńskim nr 9 (1/2022) zamieszczonym na stronie internetowej parafii zawarliśmy historię i opis pierwszych, najbardziej znanych i najstarszych wizerunków Matki Bożej.
Nasz wykład rozpoczniemy od tradycji, która głosi, że pierwszą ikonę z przedstawieniem pod nazwą Hodegetria namalował św. Łukasz Ewangelista. Została ona przywieziona z Ziemi Świętej do Konstantynopola i w V wieku ofiarowana wraz z innymi relikwiami do monastyru ton Hodegon. Ponieważ tutejsi mnisi początkowo pełnili obowiązki duszpasterskie wśród niewidomych, monastyr ten zwał się właśnie ton Hodegon – „ten który wskazuje drogę”.
Nie wiadomo jednak, czy ikona zyskała swą nazwę od nazwy tego monastyru, czy też monastyr przejął nazwę od cudownej ikony Matki Bożej Przewodniczki. Wizerunek Hodegetrii przedstawia Matkę Bożą trzymającą na lewej ręce Chrystusa. Maryja mogła być ukazana w półpostaci lub w całej postaci, mogła stać lub zasiadać na tronie; istotny był reprezentacyjny charakter tego wizerunku, uzyskany dzięki surowości i hieratyczności obu postaci, które były ukazane statycznie i frontalnie. Nie był podkreślony emocjonalny związek pomiędzy nimi. Majestatyczność tego wizerunku narzuca pełen respektu dystans wobec opiekuńczej mocy obu postaci nad rodzajem ludzkim. Chrystus, zwrócony do wiernych przed ikoną, prawą rękę wznosi w geście błogosławieństwa, a w lewej trzyma zwój. Maryja prawą dłonią wskazuje Dzieciątko. W ten sposób nawiązuje kontakt z patrzącym i wzywa go do okazania czci Zbawicielowi. Czytelność i wyrazistość przekazu czyni z tego typu ikonograficznego jeden z najbardziej czczonych wizerunków Matki Bożej. Ikony Hodegetrii słynęły cudami. Wokół nich powstawały liczne legendy opisujące, jak w nadprzyrodzony sposób ikony te pokonywały pasma górskie i rzeki, by znaleźć drogę do wybranego miejsca kultu. Miano Matki Bożej jako „Tej, która wskazuje drogę”, rozumieć należy nie tylko w kontekście opieki nad niewidomymi, ale przede wszystkim jako zachętę do wyboru Matki Bożej na przewodniczkę każdego chrześcijanina w drodze przez życie. Omówimy także inne słynące łaskami przestawienia Matki Bożej z Dzieciątkiem.
W prezentacji fotograficznej przedstawimy historię, opis wizerunku, przeprowadzone prace konserwatorskie i związane z tym odkrycia cudownych obrazów: Matki Bożej Kończyckiej, Matki Bożej Cieszyńskiej, Matki Bożej Lipnickiej, Matki Bożej Czanieckiej, Marki Bożej Pocieszenia Wiernych w Kętach. Matki Bożej Rychwałdzkiej, Matki Bożej Kazimierzowskiej w Rajczy, Matki Bożej Wspomożenia wiernych w Przykłękowie, Matki Bożej Kaniowskiej, Matki Bożej Gołyskiej, Matki Boskiej Szczyrkowskiej, Koziańskiej Panienki, Matki Boskiej z Bohorodczan, (diec. lwowska) w Korbielowie, Matki Bożej Częstochowskiej Pogórzeckiej, Matka Bożej Różańcowej Skoczowskiej na Górnym Borze, N.M. P. Różańcowej z Pompei na Kaplicówce w Skoczowie, Matki Boskiej Berdyczowskiej w Jaworzu, Matki Boskiej Pocieszenia w Straconce, Matki Bożej Słowa Bożego w Ustroniu-Hermanicach, Matki Bożej w Ogrodzie Różanym w Ustroniu Zawodziu i wielu innym oraz licznych w diecezji wizerunków Matki Bożej Nieustającej Pomocy w prawie każdej parafii, między innymi w kościołach Chrystusa Króla Bielsku-Białej Leszczynach i ,Św. Klemensa, papieża i męczennika w Ustroniu.
Opracowali Elżbieta i Andrzej Georgowie
Przy tej okazji zachęcamy do lektury Zeszytów Klementyńskich, które w pełnej oprawie możemy przeczytać pod poniższym linkiem włącznie z najnowszym poświęconym tematowi spotkania: